Сvvлийн хэдхэн хоногт Монголын улстөр хаврыг хvлээлгvйгээр хардлага сэрдлэг, дараалсан барив­чилгаанд дайвалзаж, Засгийн газраа унагах хувьсгалын тохироо бvрэлдэж, санаатай, санамсаргvй давхацсан бужигнаан дунд өнгөрч байна. Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэгийн толгойлсон Засгийн газар “хvсэхэд хясах” гэгчээр тун удахгvй огцорч ч магадгvй болоод явчихлаа.

Уг нь УИХ болон АН-ын дарга З.Энхболд “АН оролцохгvй учраас засаг унагах санаархал газар авахгvй” хэмээн мэдэгдэж байсан ч өчигдрийн байдлаар Дубайн гэрээгээр хvзvvгээрээ оосорлуулсан Ерөнхий сайдыг огцруулах Г.Уянга гишvvний гарын vсэг цуглуулах ажиллагаанд УИХ-ын 18 гишvvн нэгдээд байгааг МАН-ын нэгэн эрхэм “сонирхуулах vvднээс” мэдээлсэн юм. УИХ дахь АН-ын бvлгийн даргаас эхлээд “Бид Засгийн газраараа тоглоод хожиж байсан тvvхгvй. АН нам өөрийнхөө Засгийн газрыг ямар ч vед хамгаалаад гардаг байх ёстой. Засаг унагах гэсэн популистуудын санаархал бvтэхгvй” хэмээн хатуухан мэдэгдлийг ар араас нь угсруулан хийсээр ирсэн тул vvнийг тэрлэгч ч “Засаг төр тогтвортой байгаасай” гэсэндээ “Шийдлийн Засгийн газар унахгvй” хэмээн тунхаглан бичиж байв шvv.

Гэтэл Монголын улстөрд “Засаг төр тогтвортой байгаасай” гэхээсээ илvvтэй “Тооцоо бодож, хариугаа авах”-аар ханцуй дотроо гар зангидагсад хэзээнээс хvчтэй байсан, өнөөдөр ч толгойгоо өргөн хань хамсаатнуудаа цуглуулж эхэлжээ. Тэдгээр хvчнvvд өнөөдөртөө бат нэгдэл болж чадаагvй байгаа ч Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэгийг огцруулах vндэслэлээ Г.Уянга гишvvний цуглуулсан гарын vсгээр гол болгохоос гадна зарим нэг нь “Багийн нөхдөө дээрээс даалгавартай цагдаагийн дарга нараас хамгаална” гэдгээ шулуухан мэдэгдсэн. Тэгтэл саяхан л дөрөө харшуулж явсан нөхдийнх нь зvгээс “Популистууд биш чи өөрөө гаднаас орж ирэх валютын урсгалыг гацааж, эдийн засгийг улам хямрааж байна. Хаана байна нөгөө Рио Тинтогоос орж ирэх 1.4 тэрбум ам.доллар чинь” хэмээн загнаж эхлээд байгаа.

Vнэхээр ч Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэгийн амны алдаа шахуу болчихоод байгаа “Популистуудаас болж Оюутолгой гацаагvй” гэдэг нь 2014 онд Оюутолгойн гадаад эзэд 1.9 тэрбум ам.долларын орлого олсноос тодорхой харагдаж байгаа юм. УИХ дахь популист гэгддэг нөхдийн нэг С.Ганбаатар гишvvний тайлбарлаж байгаагаар Оюутолгойгоос өдөр бvр 5.4 сая ам.доллар сул алдаж байгааг судалж тогтоох байгууллага Монголд алга. Учир нь Оюутолгой өнөөдөр улсын доторх улс болчихсон. Vvний гол буруутны нэгэн өнөөдрийн Ерөнхий сайдын дэргэд шадарлан зvтгэж байгаа нь ч тvvнийг хvчгvйдvvлэх, нийгэмд муухай харагдуулах бас нэгэн шалтгаан болж байгааг дурдахгvй өнгөрч боломгvй. Ганцхан жилийн өмнө өөрийнх нь удирдсан Засгийн газарт Хэрэг эрхлэх газрынх нь дарга байсан Ч.Сайханбилэг нь эргээд өөрийнх нь эрх ашигт харшилсан vйлдлvvд хийгээд эхлэнгvvт Ерөнхий сайд асан Н.Алтанхуяг ч тvvнийг хялайн харах болсоор удаж байгаа.

Тэгтэл өчигдөр төрийн ордноос тархаж байгаа мэдээллээр “Женко” Х.Баттулга, Н.Алтанхуяг хоёр гарын vсэг зурснаар Ч.Сайханбилэгийг огцруулахын төлөөх 19 гарын vсэг бэлэн болж магадгvй ирэх долоо хоногт асуудал эвгvйтэх нь тодорхой болов. Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг­ийн хувьд 2015 оны нэгдvгээр сарын 20-нд УИХ-ын гишvvдийн яг талынх нь дэмжлэгтэйгээр Монгол Улсын өрийн таазыг 58.3 хувьд хvргэх хуулийг батлуулж, нэг удаадаа гvнзгийхэн амьсгаа авч байсан. Тэгвэл өчигдөр УИХ-ын нэгдсэн чуулганаар Төрөөс мөнгөний бодлогын талаар 2016 онд баримтлах vндсэн чиглэл батлах тухай “ УИХ-ын тогтоолын төслийг хэлэлцэх vеэр Засгийн газар, Монголбанкнаас баримтлаж байгаа мөнгөний бодлогыг МАН-ын голдуу олон гишvvн ширvvн шvvмжилсэн. Ялангуяа Б.Бат-Эрдэнэ болон Л.Энх-Амгалан гишvvдийн асуултад дурдагдсан “Монголбанк гадаад валютын хэрэглээг дэмжих зорилгоор гадны богино хугацаатай зээлийг их хэмжээгээр ашиглаж байна. Өөрөөр хэлбэл, Монголбанк БНХАУ-ын Ардын банктай хийсэн своп хэлцлээр богино хугацаатай гадны өглөгийг авч байна. Гэтэл хятадын Ардын банкны тэрхvv “буяны ажиллагаа” нь өнөөдөр “Чингис”, “Самурай” бондын 1.5 тэрбум ам.доллараас ч давж хоёр тэрбум ам.долларт ойртож байгаа нь Монгол Улсын vндэсний аюулгvй байдалд ч заналхийлэх хэмжээнд хvрээд байгаа”-г Олон улсын валютын сан тогтоочихоод байгаа гэсэн.

Гэтэл Монголбанкны ерөнхийлөгч Н.Золжаргал “Олон улсын валютын сангийн дvгнэлтэд тийм зvйл байхгvй” гээд тас гvрийчихсэн. 2012 онд Монголбанк 4.1 тэрбум ам.долларын нөөцтэй байсан бол өнөөдөр 1.3 тэрбум орчим юм байгаа ч юм шиг, байхгvй ч юм шиг ерөнхийлөгч нь дуугарч ядаад байгаа. Эдийн засгийн өсөлтийг 4.6 хувьд барина гэсэн нь ч “Мянгуужингийн vлгэр” болж дөнгөн данган нэг хувь байхыг Дэлхийн банк, Олон улсын валютын сан анхааруулчихсан. Монгол Улсын гадаад өр 21 тэрбум ам.долларт хvрсэн нь хамгийн их өртэй гэгдэж байсан Грекийн өмнө гишгэхэд хvргэж, дэлхийд Исландын дараа, өрөнд баригдсан муу vзvvлэлтээрээ аман хvзvvдэж байгааг Олон улсын банк, санхvvгийн судалгааны “Renaissance Capital” байгууллагаас зарлачихаад байгаа. Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэгийн тун их ач холбогдол өгч байгаа Оюутолгойн далд уурхайн санхvvжилтийн хэлэлцээр уг нь тун дөхөж байгаа. Магадгvй энэ сард дуусч ч болох юм. Харамсалтай нь тvvний дагалдах бодит хөрөнгө оруулалтын эхнийх нь ирэх хавраас орж ирэх мэдээ байгаа.

Гэхдээ тэрхvv хөрөнгө оруулалт ойролцоогоор таван жил vргэлжилнэ. Тиймээс ойрын хугацаанд буюу “Чингис”, “Самурай” бондын эргэн төлөлтөд төдийлөн нөлөө vзvvлж чадахгvй. Магадгvй тав зургаан жилийн дараа олборлолт нэмэгдэж, 2.5-3 сая тонн болж өсөх vед Монголд орж ирэх орлогын хэмжээ нэмэгдэх нь тодорхой. Гэтэл наана нь хоёр бондын эргэн төлөлт гэдэг “ёроолгvй ангал” шиг том тоонууд хамгийн том бэрхшээл болно. Ингээд бодохоор Ч.Сайханбилэг сайдыг суйлах 19 гарын vсэг яах аргагvй бодитой хvндрэл, толгойны өвчин болоод байна.

Эх сурвалж: