Олимпийн наадамд Монголын эмэгтэй жүдочдоос хамгийн өндөр амжилтыг үзүүлээд байсан Монгол Улсын гавьяат тамирчин, “Алдар” спорт хорооны бөх Д.Цэрэнхандтай ярилцлаа.

Тэрээр 2008 оны Бээжингийн Олимпийн наадмын шагналт тавдугаар байранд шалгарсан юм. Энэ нь Монголын эмэгтэй жүдочдын олимпод үзүүлсэн хамгийн өндөр амжилт байлаа. Харин энэ удаагийн наадамд Доржсүрэнгийн Сумъяа мөнгөн медаль хүртсэнээр жүдогийн түүхэнд шинэ хуудас нээсний зэрэгцээ Д.Цэрэнхандын амжилтыг ахиулсан сайхан үйл явдал боллоо.

-Дэлхийн нийтээрээ Олимпоор амьсгалсан өдрүүд үргэлжилж байна. Энэ Олимпийг та үзэгчийн суудлаас тольдож суугаа. Тамирчдын барилдааны талаар ямар бодолтой байна вэ?

-Бүх л тоглолтыг сэтгэл догдлон хүлээж сууна. Д.Сумъяа маань маш сайхан амжилт үзүүлж, медалийн буухиаг эх­лүүллээ. Олимпод орол­цо­ход багийн хүн медаль авахад их сайхан л даа. Барилдаж байгаа бөхчүүд урам авна, сэтгэл нь сэргэнэ.  Хүн бүхний нү­дэнд баяр баясал тод­роод багийнхны уур амьсгал нэг л дотно болчихдог. Мөн олимпийн дэвжээн дээр гараад яахаас ч буцахгүй урам зоригтой барилддаг.

-2008 оны Бээжингийн олимп яг л ийм байсан байх даа. Тийм ээ?

-Үнэхээр бахархам олимп болж өнгөрсөн.  О.Гүндэгмаа маань салхийг сайхан хагалсан.  Мөн Н.Түвшинбаяр алтан медаль авч ёстой л магнай тэнийх шиг бол­сон доо.  Би Түвшээг алт авсаны маргааш нь барилдсан юм.  Олимпоос ялангуяа жүдо бөхийн төрөлд аваргатай болсон шүү гэж бодохоор  их л эрэмгий болчихдог юм билээ. Тиймдээ ч би чам­ла­хааргүй амжилт үзүүлсэн байх.

-Та Бээжингийн Олим­под хүрлийн төлөө Кубын бөхтэй таарч ялагдан, шаг­налт тавдугаар байрт орсон.  Медалиас мул­тарна гэдэг бас л харам­салтай биз?

-Одоо хүртэл би “Тийм мэх хийсэн бол, тэгсэн бол, ингэсэн бол” гэж харамсаж боддог. Хү­мүүс ч “Хүрэл авчихсан бол” гэж сэтгэл сэдрээнэ.  Гэхдээ спортын талбар хэцүү шүү дээ. Ялагдаж ялж сурах хэрэгтэй. Сэт­гэлээ чангалах хэрэгтэй. Тухайн үед би “Да­раагийн олимпод даагаа нэхнэ дээ” гэсэн ганц­хан л бодол өвөрлөж, дэвжээнээс буусан.

-Тэгээд та “Лондон”-гийн олимпод яагаад орол­цоогүй юм бэ?

-Гэмтэл аваад олим­под оролцох боломжгүй болсон. Одоо шавь нараа бэлтгэж байна. “Алдар” спорт хороондоо дас­гал­жуулагчаар ажил­лаж ирээдүй олимпийн авар­гуудыг төрүүлэх их хүсэл өвөртлөн ажиллаж байна даа. Өөрийнхөө биелүүлж чадаагүй хүслээ шавь нараараа гүйцээнэ гэж боддог. Одоо миний хүүх­дүүд залуучуудын улсын аварга шалгаруулах тэм­цээнд оролцоод ам­жилт үзүүлж явна. Удахгүй тив дэлхийд гарна.

-“Алдар” спорт хо­рооны бөх н.Цолмон эх орноо төлөөлөн олимпийн дэвжээнд барилдлаа. Ер нь жүдогийн тамирчид маань бодож байснаас тааруу амжилт үзүүлээд байна. Та юу гэж бодож байна?

-Тийм ээ. Зарим та­мир­чин маань биеэ бариад санаандаа хүртэл тулж барилдаж чадахгүй байна.  Гэхдээ барилдаан яг дэвжээн дээр гарахаар өөр л дөө. Тэр өдрийн од, аз, биеийн байдал, бэлтгэл, сэтгэл зүй нөлөөлнө. Мундаг сай­хан бэлтгэлтэй байсан ч тэр хүний хуруу тулахад л амжилтад муу­гаар нөлөөлдөг. Хүн бүхний бодож байгаа шиг тийм амархан зүйл биш шүү гэдгийг хэлмээр байна.

-Д.Сумъяагийн аваргын төлөөх барилдаан мар­гаан дагуулж байлаа. Та юу гэж харав?

-Ер нь аливаа барил­даан шүүгч нараас их шалт­гаалдаг. Миний хувьд жаахан аз дутав уу гэж бодсон. Өмдөнд хүр­сэн гэж үзсэн бол шууд алт авах байлаа. Мөн  чацтай хүн дээр буруу мэх хийчихэв үү дээ л гэж харж суулаа. Гэхдээ Д.Сумъяа маань сайхан ба­рилд­сан. Жүдогийн түүхэнд шинэ амжилт эх­лүүлж, дүү нартаа урам зориг хайрласан сайхан үйл явдал боллоо.

-Та спортын гараагаа хэрхэн эхэлж байсан бэ. Таны ханийг бас спортын хүн гэж сонссон?

-Тийм ээ. Миний хань аймгийн арслан Алтаншагай гэж хүн бий. Бид биенээ ойлгож ир­сэн учраас амжилт үзүүлж их спортдоо үнэнч байсан гэж боддог. Өвөр­хангай аймагт төрж өсч, багаасаа спортын хүн болно гэж зорьж байлаа.  Тэгээд Монгол Улсад жүдо, самбо бөхийг үндэслэгч, гавьяат дасгалжуулагч Ч.Машбат агсны ууган шавь болж байсан. Тухайн үед өнөөдрийн Монгол Улсын шигшээ багийн дасгалжуулагч Х.Эрдэнэт-Од, гавьяат тамирчин Ш.Цэвэлмаа, ОУХМ М.Энхцэцэг нартай хамтран бэлтгэл хийдэг байсан. 1990 оны  нийгмийн шилжилтийн хэцүү цаг үед эмэгтэй олон жүдоч спортоо ор­хиж хувийн амьдралаа хөө­сөн ч багшийнхаа анхны шавь хэмээн хүн­дэлж зааландаа үлдэж бай­сан даа. Ер нь 1989 оноос өнөөдрийг хүртэл жүдо бөхөөс холдоогүй. Холдоно гэж төсөөлж ч үзээгүй. Одоо жүдогийн татамигаас хөндийрсөн ч дасгалжуулагчийн хувиар “Алдар” спорт хороонд бэлт­гэл сургуулилтаа ба­­зааж байна. Миний спортын ертөнцөд та­мир­чин явсан он жилүүд амжилт ололтоор дүүрэн байлаа. “Монгол охид”, “Аварга”, “Алдар”-аар овог­лож Бээжингийн олимпийн тавдугаар байр, 2007 оны ДАШТ-ийн долдугаар байрын шаг­налтай. Азийн наадмын хошой мөнгө, Ази тивийн аварга шалга­руулах тэмцээнд хүрэл медаль хүртсэн байна.

-2011 оноос таныг спортоосоо хөндийрлөө гэж нэг хэсэг ярьж байлаа. Тэр ямар учиртай юм бэ?

-2011 оны Парисын дэлхийн аваргын тэмцээнээс хойш сэтгэл жаахан тиймхэн байлаа.  Гэхдээ би 2015 оны улсын аваргын татамид эргэн ирсэн. Тэгээд 38 насандаа түрүүлж, Монгол Улсын аварга цолыг хүртсэн дээ. Дүү нартаа, жүдогийн халуун ам бүл, шинэ үеийнхэндээ үлгэр дууриалал болж, татамигаа хүндэтгэн тэр тэмцээнд орсон юм.

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин