Биднийг наадамлаж суух зуур буюу энэ сарын 11-ний өдөр “Ритм Евразии” гэх Оросын хэвлэлд бидний нэг их яриад байдаггүй, оросууд байнга “чихнээс хонх уядаг”  усан цахилгаан станцын төслийн талаарх  “Монголын УЦС-ын асуудлаар “салан тусгаарласан” шийдвэр гаргаж таарахгүй” нэртэй нийтлэл гарчээ.

 
Энэ нийтлэлийн эхэнд, Бишкекд болсон ШХАБ-ын уулзалтын үеэр ОХУ-ын Ерөнхийлөгч Владимир Путин БНХАУ, Монголын төрийн тэргүүнүүдтэй уулзах үеэрээ энэ хоёр орон руу нийлүүлэх цахилгаан эрчим хүчээ эрс нэмэгдүүлэх санал тавихад Хятадын тал санаачилгыг дэмжсэн бол Улаанбаатараас албан ёсоор хариу өгөөгүй гэдгийг онцолжээ. Түүнчлэн энэ асуудлыг Халх голын байлдааны 80 жилийн ойг тэмдэглэх хүрээнд хоёр орны төрин тэргүүний уулзалтын үеэр авч хэлэлцэнэ гэдгийг тэмдэглэсэн байна. 

Гэхдээ Монголын холбогдох байгууллагууд Байгал нууранд цутгадаг Сэлэнгэ мөрөн болон түүний цутгалан дээр барих өндөр хүчин чадалтай усан цахилгаан станц байгуулах төслийг “царцааж” чадах Путины дээрх санаачилгыг судалж байгааг нийтлэгч онцолсон байна. 

“Энэ хөтөлбөрийг хэрэгжүүлвэл Монгол улс УЦС байгуулахаас татгалзаж магадгүй бөгөөд энэ нь Байгал нуурын экологид ач тустай юм. Түүгээр ч зогсохгүй Дорнод Сибирийн цахилгаан эрчим хүчний нийлүүлэлтийг нэмэгдүүлэх талаар нэг бус удаа санал тавьж байсны дээр хоёр орны Эрчим хүчний яамны хооронд өнгөрсөн жил энэ талаар зарчмын тохиролцоонд хүрсэн ” гэжээ. 

Нийтлэлд өгүүлснээр, Монгол улс сүүлийн жилүүдэд Дорнод Сибирийн цахилгаан эрчим хүчний импортоо нэмэгдүүлж байгаа гэнэ. ИНТЕР РАО (Оросын эрчим хүчний компани)-ийн мэдээлснээр энэ оны нэгээс зургаадугаар сарын хоорондын нийлүүлэлт өнгөсөн оны мөн үетэй харьцуулахад гуравны нэгээр нэмэгдсэн байна.  Мөн эх сурвалжийн таамаглаж байгаагаар энэ өсөлт ойрын болон дунд хугацааны ирээдүйд хэвээр хадгалагдах гэнэ. Түүнчлэн, В.Путины санаачилгатай уялдуулан ОХУ-ын дэд сайд В.Мутко Тува улсын Кызыл хотноо болсон нийгэм эдийн засгийн асуудлаарх зөвлөгөөний дүнгээр Тувагаар дамжуулан Монгол руу цахилгаан дамжулах асуудлыг боловсруулах үүрэг өгчээ. 

Цаашлаад, “ОХУ-аас Монгол руу нийлүүлж буй нийлүүлэлтийн динамик 2016 онд 300, 2017 онд 371, 2018 онд 416 сая.кВт цаг байгаа юм. Үүний зэрэгцээ манай хөрш ОХУ-руу илүүдэл цахилгаан эрчим хүчээ экспортлож байгааг бид ажигладаг. Тиймээс цахилгаан эрчим хүчний хомсдол нэмэгдэж байгаа учраас УЦС байгуулах шаардлагатай гэж батлаж байгаа нь хэтрүүлэг төдий”  гэж манай улсын эрчим хүчний хэрэглээнд дүгнэлт хийсэн байна. 

Ийнхүү хэрэглээ талаас хэт хомсдсон асуудал байхгүйн дээр манай улсын байгуулахаар төлөвлөж буй УЦС хэт өндөр өртөгтэй, Сэлэнгийн ай савны усны түвшнээс байнга хамаарах тул хэвийн ажиллагаатай байна гэхэд эрсдэлтэй гэдгийг ч “цохон тэмдэглэжээ”. 

Түүнчлэн, оросуудын хамгийн гол эсэргүүцдэг шалтгааныг ч хэд хэдэн эх сурвалжтайгаар тайлбарласан байна.

Тухайлбал, энэ нийтлэлд Оросын усны эх үүсвэрийн газрын орлогч дарга Вадим Никаноров мэдээлэл өгөхдөө: 

“Монголоос ирж, Сэлэнгээр дамжин Байгал нуур руу цутгаж байгаа усны чанарыг бид байнга шалган хяналт тавьдаг. Мөн Сэлэнгэ мөрөн болон түүний цутгалан дээр Монголын тал өндөр хүчин чадалтай УЦС байгуулвал ямар нөлөө үзүүлэх талаар ч судлаж байгаа. Сүүлийн жилүүдэд энэ станцийг бариулж эхлүүлэхгүйн төлөө олон ажил хийж байна. УЦС-ын барилга Байгал нуурын бүхий л экосистемд хүндхэн үр дагавар авчирж болзошгүй, үүнийг бид сайн ойлгож байгаа” хэмээжээ. 

Үүний араас, Монгол улс эрчим хүчний асуудлаар бусад орнуудтай, тухайлбал өнгөрсөн зургаадугаар сарын эхээр Бутаны Эрчим хүчний улсын корпорацитай уулзалт хийж, Бутаны эрчим хүчний хэрэглээний 75 хувийг хангадаг жижиг болон дунд хүчин чадалт усны эрчим хүчний хөгжлийг сонирхсон гэдгийг онцолсон байна. 

Өөрөөр хэлвэл, дээр дурьдсан, Путины санаачилга энэ маягаар Монгол улсын усны эрчим хүчний салбарт нөлөөлж байгааг онцлоод, тун удахгүй УЦС байгуулах төслийн тал дээр Монголын удирдлагууд дорвитой алхам хийх байх хэмээн таамаглажээ. 

В.Путины Монголд зориулсан эелдэг тулгалт

Г.Бямбасүрэн